Ekinezya Çayının Sağlığa Faydaları Nelerdir?

Ekinezya, Kuzey Amerika ve Avrupa başta olmak üzere dünyanın pek çok yerinde doğal olarak yetişen ve ayçiçeği, papatya gibi çiçeklerle yakından akraba olan çiçek türlerinden bir tanesi. Özellikle soğuk algınlığı, grip ve başka enfeksiyonlara karşı kullanılan popüler bir bitki ve bağışıklığı güçlendirdiği düşünülüyor.

Ayrıca bazı insanlar ekinezya çayının ağrıları hafiflettiğini, kanseri önlediğini, ruh sağlığını iyileştirdiğini ve cilt problemlerine iyi geldiğini düşünüyorlar. Fakat bilim dünyasında ekinezya çayının iddia edilen tüm faydalarını sağladığına dair kesin veriler yok ve bazıları da onun yan etkilerinden dolayı endişeye sahipler.

Ekinezya Çayı Nedir?

Ekinezya çayı, Echinacea purpurea adı verilen bitkiden elde edilen bir bitki çayıdır. Bu çay geleneksel çay türlerinden farklıdır çünkü siyah çay, yeşil çay gibi diğer çaylar Camellia sinensis bitkisinden elde edilirler.

E. angustifolia ve E. pallida gibi diğer ekinezya türleri de bazı çay ve ekstrelerde bileşen olarak kullanılabiliyorlar. Bunun için genellikle bitkinin mor ve koni şekilli çiçeği kurutulur veya taze kesilerek çayı yapılır. Ancak ekinezyanın kökleri ve yaprakları da kullanılabilir.

Ekinezya çayında kafein yoktur ve bu nedenle bu bitki çayını içtiğinizde normal çay türlerinde olduğu gibi bir enerji takviyesi almazsınız.

Ekinezya Çayının Aroma Profili

Ekinezya çayının tadı bir miktar kuvvetli olabilir. Bazıları onun topraksı ve bitkisel olduğunu belirtiyor ve tıbbi bileşenleri nedeniyle genellikle dili uyuşturabilen bir yapısı var. Hatta bazı üreticiler onun bu dili uyuşturucu etkisinin bitkinin verimliliğinin bir kanıtı olduğunu belirtiyorlar.

Ekinezya genellikle nane ve başka bileşenler ile karıştırılır ve böylece tadının daha iyi olması sağlanır. Eğer ekinezya çayının tadını sevmiyorsanız, onun tablet gibi başka versiyonlarını tüketmeniz de mümkündür.

Ekinezya Çayının Sağlığa Faydaları Nelerdir?

Ekinezyanın bitkisel tedavilerde kullanımı çok eskilere dayanıyor. Amerikan yerlileri onu çok eski tarihlerde bile pek çok rahatsızlığın tedavisinde kullanıyorlardı. Bu nedenle bitkiye dair araştırmalar son hız devam ediyorlar.

Antioksidanlar Bakımından Zengindir

Ekinezya bitkisi antioksidanlar olarak işlev gösteren bitkisel bileşenler bakımından zengindir.

Antoksidanlar, hücreleri oksidatif strese karşı koruyan moleküllerdir ve oksidatif stresin diyabet, kalp hastalıkları ve pek çok başka kronik hastalıkla bağlantısı var.

Bu antioksidanlardan bazıları kikorik asit ve rozmarinik asit gibi flavonoidlerdir.

Antioksidanların bitkinin meyve ve çiçeklerinde daha yüksek düzeyde olduğu görülüyor ve yaprakları ile kökünde daha az görülüyorlar.

Ayrıca ekinezya bitkisinin içerisinde alkamidler adı verilen bileşenler de bulunuyorlar ve bunlar antioksidan aktivitesini güçlendirebiliyorlar. Alkamidler eskimiş antioksidanları yenileyebiliyorlar ve antioksidanların oksidatif stres altındaki moleküllere ulaşmalarını kolaylaştırıyorlar.

Bağışıklık Sistemi Üzerinde Pozitif Etkisi Vardır

Ekinezya özellikle bağışıklık sistemi üzerindeki pozitif etkileri ile biliniyor. Çeşitli çalışmalarda onun enfeksiyonlar ve virüsler ile savaşta bağışıklık sistemine yardımcı olabildiği ve böylece hastalıklardan daha hızlı bir şekilde kurtulmayı sağlayabildiği görülüyor.

Ekinezyanın soğuk algınlığını önleme ve tedavi etme konusunda popüler olmasının sebeplerinden birisi budur.

Hatta 14 çalışmaya dair yapılan bir değerlendirmede, ekinezya çayı tüketmenin soğuk algınlığı geliştirme riskini %50 oranında azaltabildiği ve soğuk algınlığı süresini bir buçuk gün kadar azaltabildiği belirtiliyor.

Ancak bu konu üzerine düzenlenmiş çalışmaların büyük kısmı kötü düzenlenmiş ve gerçek bir fayda göstermiyorlar. Bu nedenle onu soğuk algınlığında kullananların bu sonuçlara sadece tesadüfen mi ulaştıklarını tahmin etmek zor.

Kısacası, ekinezya bağışıklık sistemini güçlendirebilir ancak soğuk algınlığı üzerindeki etkileri henüz açık değil.

Kan Şekerini Düşürebilir

Yüksek kan şekeri, ciddi sağlık problemleri riskinin artmasına sebep olur. Buna tip-2 diyabet, kalp hastalıkları ve bazı diğer kronik hastalıklar dahiller.

Test tüpü çalışmalarında ekinezya bitkisinin kan şekeri düzeylerini düşürebileceği görülüyor. Bu şekilde yapılan bir çalışmada ekinezya ekstresinin karbonhidratları sindiren enzimleri baskılayabildiği görülüyor. Bu da tüketilmesi durumunda kanınıza giren şeker miktarının azalmasını sağlayabilir.

Başka test tüpü çalışmalarında ise ekinezya ekstresinin hücreleri insülinin etkilerine karşı daha hassas hale getirebildiği görülüyor. Bunu da PPAR-y reseptörünü aktifleştirerek gerçekleştiriyor.

Bu reseptör kandaki fazla yağları ortadan kaldırıyor çünkü bunlar insülin direnci için bir risk faktörü durumundalar. Böylece hücrelerin insülin ve şekere daha kolay tepki vermeleri sağlanıyor.

Yine de ekinezyanın kan şekeri üzerindeki etkilerine dair insan temelli çalışmalar henüz mevcut değiller.

Anksiyete Hissini Azaltmaya Yardımcı Olabilir

Anksiyete beş kişiden birisinde ortaya çıkan yaygın bir problem. Son yıllarda anksiyete konusunda ekinezya bitkisinin kullanımına dair bazı fikirler mevcut.

Araştırmalara göre ekinezyada bulunan belli bileşenler, anksiyete hissinin azalmasını sağlayabiliyorlar. Bu etki alkamidler, rozmarinik asit ve kaffeik asit tarafından sağlanıyor olabilir.

Farelerle yapılan bir çalışmada, beş ekinezya numunesinden üç tanesinin anksiyeteyi azaltmaya yardımcı olduğu belirtiliyor. Buna ek olarak bitki, standart tedavilerin daha yüksek dozlarının aksine, farelerin daha az aktif olmasına sebep olmamış.

Başka bir çalışmada ise bir ekinezya türünün hem fareler hem de insanlarda anksiyete hissini hızlıca hafifletebildiği görülüyor.

Ancak şimdilik bu konuda çok az sayıda çalışma mevcut. Ekinezya ürünlerinin muhtemel bir tedavi olarak sunulmalarını önermeden önce daha fazla araştırma gerekiyor.

Anti-inflamatuvar Özellikleri Olabilir

İnflamasyon bedenin kendini iyileştirme ve savunma mekanizmasıdır.

Fakat bazen kontrolden çıkabilir ve ihtiyaçtan daha uzun sürebilir. Bu da kronik hastalıklar ve başka sağlık problemlerinin riskinde artışa sebep olur.

Çeşitli çalışmalarda ekinezyanın fazla inflamasyonu azaltabildiği görülüyor.

Farelerle yapılan bir çalışmada ekinezya bileşenlerinin önemli inflamatuvar işaretçileri azaltabildiği ve inflamasyon kaynaklı hafıza kaybının etkisini düşürebildiği görülüyor.

Başka bir 30 günlük çalışmada ise osteoartrite sahip olan yetişkinlere ekinezya ekstresi bir besin takviyesi olarak verilmiş ve bu bireylerde inflamasyonlar, kronik ağrılar ve şişkinlik ciddi düzeyde azalmış.

İlginç şekilde bu bireyler klasik non-steroidal inflamatuvar ilaçlardan pek fayda görmemelerine rağmen ekinezya ekstresi içeren gıda takviyelerinden fayda görmüşler.

Cilt Problemlerini Tedavi Etmeye Yardımcı Olabilir

Araştırmalar ekinezya bitkisinin bazı yaygın cilt problemlerini tedaviye yardımcı olabildiğini gösteriyorlar.

Bir test tüpü çalışmasında bilimadamları ekinezyanın anti-inflamatuvar ve antibakteriyel özelliklerini görmüşler ve akneye sebep olabilen bakterilerin gelişimini baskılayabildiğini tespit etmişler.

25-40 yaş aralığındaki 10 sağlıklı bireyle yapılan başka bir çalışmada ise ekinezya ekstresi içeren cilt bakımı ürünlerinin cildi nemlendirdikleri ve kırışıkları azalttıkları tespit edilmiş.

Ekinezya ekstresi içeren kremlerin de egzema belirtilerine iyi geldikleri ve cildin ince koruyucu dış katmanının tamir edilmesine yardımcı olduğu belirtiliyor.

Ancak ekinezya ekstresinin raf ömrünün kısa olduğu görülüyor ve bu nedenle ticari cilt bakım ürünlerine konulması zor olabiliyor.

Kansere Karşı Koruma Sağlayabilir

Kanser hücrelerin kontrolsüz çoğalmaları ile kendisini gösteren bir hastalıktır.

Test tüpü çalışmalarında ekinezya ekstresinin kanser hücrelerinin gelişimini baskılayabildiği ve hatta kanser hücresi ölümünü tetikleyebildiği belirtiliyor.

Yapılan bir test tüpü çalışmasında ekinezya ekstresi ve onda bulunan kikorik asidin kanser hücrelerinin ölümünü tetikleyebildiği belirtiliyor.

Başka bir çalışmada ise ekinezya ekstresinin pankreas ve kolondaki kanser hücrelerinin apoptoz adı verilen kontrollü hücre ölümü ile ölmelerinin tetiklendiği belirtiliyor.

Bu etkinin ekinezyanın bağışıklığı güçlendirici etkilerinden kaynaklanabileceğine inanılıyor.

Ancak ekinezyanın geleneksel kanser tedavileri ile etkileşime girebileceğine dair bazı endişeler mevcut olsa da yeni çalışmalara göre bir etkileşim görülmüyor. Bununla birlikte herhangi bir öneride bulunmadan önce insanlar üzerinde daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.

Ekinezya Çayının Yan Etkileri Nelerdir?

Ekinezya ürünlerinin kısa vadeli kullanımda güvenli oldukları ve iyi tolere edilebildikleri görülüyor.

Ancak aşağıdaki şekilde yan etkiler gören insanlar da mevcutlar:

• Ciltte tahriş
• Kaşıntı
• Kızarma
• Şişkinlik
• Mide ağrısı
• Bulantı
• Nefes darlığı

Fakat bu yan etkiler özellikle başka çiçeklere de alerjisi olanlarda daha yaygınlar. Ekinezya bağışıklık sistemini uyarıyor gibi göründüğünden otoimmün bozukluklara sahip olanlar veya bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullananlar için uygun olmayabilir ve önce doktorunuza sormanız uygun olur.

Kısa vadeli kullanımı güvenli görünse de uzun vadeli etkileri henüz bilinmiyor.

Sonuç Olarak

Ekinezyanın bağışıklığı güçlendirebildiği, kan şekerini, anksiyeteyi, inflamasyonu ve cilt sağlığını iyileştirebildiği görülüyor. Hatta kanser karşıtı özellikleri bile olabilir ancak bu konuda insan temelli çalışmalar hayli sınırlı durumdalar.

Kısa vadeli kullanımda genelde güvenli görülüyor.

Genelde soğuk algınlığı tedavisinde yaygın kullanılsa da, bu konuda sonuçlar net değil. Araştırmalarda onun soğuk algınlığını önleyebildiği görülse de, bu çalışmalar henüz çok kaliteli değiller.