Tıbbi Adaçayı Saksıda

Tıbbi adaçayı ülkemizde olduğu kadar Akdeniz’in kıyısında olan tüm ülkelerde yetişen bir bitkidir ve her ne kadar geçmiş çağlarda adından da anlayabileceğiniz gibi tıbbi amaçlarla kullanılmış olsa da, günümüzde aynı zamanda keyif için ve aynı zamanda yemeklerde kullanılmak üzere de tüketilmektedir. Hafif tatlı-acı karışımı bir tadı vardır ve bu nedenle pek çok yemeğe özel bir tat katabilir.

Özellikle bitkisel ürünlerden faydalanan şifacılar tarafından çok kullanılan bir bitki olan tıbbi adaçayının genel sağlığa iyi geldiği belirtilmektedir. Aynı zamanda bahçenizde nektar zengini olmasından dolayı arı ve kelebek gibi faydalı böcekleri kendine çeker. Ayrıca zararlı böceklerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olur ve polinasyonu destekler.

Tam güneşi sever ve ayrıca toprağın su drenajının iyi olmasını ister. Toprağın pH değeri 5.6-7.8 arasında değişkenlik gösterebilir. Kendine uygun iklimin dışında yetişirse yıllık olarak yetişebilir ama Akdeniz ikliminde uzun seneler dayanan bir bitkidir.

Tıbbi Adaçayı Yetiştirme Önerileri

İlk olarak tam güneş alan bir yer seçmeniz gerekli. Kısmi gölgeye tahammül edebilir ancak gelişimi yavaşlar ve aynı zamanda yeterli güneş almazsa daha az çiçek açar.

Toprağı 25 kadar kazmanız ve çok sıkıysa biraz kompost ekleyerek gevşetmeniz yeterli olacaktır. Ancak su drenajının mükemmel olması önemlidir çünkü su içinde kalan köklerde çürüme meydana gelir. Dolayısıyla toprağı nemli tutmak gerekir ama çok sulu olmaması gerekir. Yerine yerleştikten sonra artık toprak kuruyana kadar sulamanıza gerek yoktur. Ayrıca susuzluğa karşı direnci de hayli fazladır. Fakat saksıda yetiştiriyorsanız, saksıdaki bitkilerin topraktakilerden daha sık sulanması gerektiğini belirtmek gerekiyor.

Tıbbi adaçayını havuç, brokoli, karnabahar, çilek, domates ve biberiye gibi bitkilerle birlikte dikebilirsiniz ancak aroması, yanındaki bitkilerin aromasını etkileyebileceği için özellikle soğan ve sarımsak, salatalık ve dereotunun yanında iyi olmaz. Bazen bahçelerin kenarında süs amaçlı olarak kullanıldığı da görülmektedir.

Serin bölgelerde her yıl yeniden dikilmesi gerekir çünkü sıcak bölgelere ait bir bitkidir ve bu bölgelerde çok yıllık olur, hatta odunsu hale gelir. Bu nedenle her baharda eski gelişimleri budamak ve yeni filizlere izin vermek gerekir.

Böcek ve Hastalık Yönetimi

Tıbbi adaçayı böcek ve hastalıklara pek yatkın değildir fakat bunun için ideal koşullarda yetiştirilmesi gerekir. Bu koşullar şöyle:

• Gün boyu güneş alan bir yer
• Ne eksik ne de fazla, tam olması gerektiği kadar sulama
• Su drenajı iyi olan bir toprak
• Bitkiler arasında yeterli mesafe olması ile sağlanan hava akımı
• Yabani otların temizlenmesi

Tıbbi adaçayı fazla sulandığında veya yetersiz hava akışı olduğunda, yaprak bitleri, örümcek maytları ve pek çok başka böceğin hedefinde olabilir ve zarar görebilir. Fazla sulama, gölgede olması, fazla kalabalık bir bahçede olması gibi problemler mantarlanmaya sebep olabilir. Ayrıca sümüklüböcekler de nemli koşullarda gelirler ve yapraklar ile kökleri tüketebilirler. Özellikle kökler çürüdüğünde bitkiyi kurtarmak genelde mümkün olmaz.

Genelde yabani otları engellemek için dibine malç koymak önerilse de bu durum toprağın fazla nemli kalmasına sebep olabilir.

Hasat Süreci

Saplar, yapraklar ve çiçekler tüketilebilir durumdadırlar. Sıcak bölgelerde tüm sene iyi yetişir ve bu nedenle yıl boyunca toplanabilir.

Bazıları ise yıl boyunca düzenli olarak çiçek filizlerini koparırlar ve böylece yaprakların aromasının arttığını söylerler. Gelişme sezonunda çiçekleri kopartmak yapraklarda ve dallarda yeni gelişimler sağlayacaktır.

Gelişim döneminde tek severde bitkinin yarısını toplayabilirsiniz. Bu uygulama daha yuvarlak ve toplu bir bitki elde etmenizi sağlar ve ayrıca çiçeklenme ile tohum üretme sürecini yavaşlatır. Çok yıllık yetiştirildiği bölgelerde genelde 3-4 yılın ardından çok odunsu olduğunda sökülür. Fakat düzenli budama ile bu sorunun önüne geçebilirsiniz.

Saklama Önerileri

Taze toplanmış tıbbi adaçayı yaprakları buzdolabında üç dört gün kadar dayanırlar. Tek yapmanız gereken kağıt havluya sarmak ve plastik bir poşete koymak.

Sapları birbirine bağlayıp serin ve kuru bir yere asarak kurutmanız da mümkündür. Kuru yapraklar karanlıkta ve kapalı bir kapta bir yıla kadar dayanacaklardır.