Çarkıfelek Fidesi Saksıda

Çarkıfelek çiçeğinin tek yıllık, çok yıllık, çalılık ve ağaç gibi pek çok türü bulunuyor. Çarkıfelek fidesinin dikimi için en iyi şartlar arasında nemli ama iyi drenajlı bir toprak, bol güneş ışığı ve çitler veya duvarlar ile biraz korumalı bir yer bulunuyor. Çarkıfelek fidesinin tüketilebilir meyveler ürettiğini de unutmayın. Ancak meyve vermesi için polinasyona uygun bir bahçeye dikilmesi gerekir.

Sıradışı görünen çiçekleri yaz ortasından sonbahar başlarına kadar açarlar ve sadece bir gün açık kalırlar. Bitki kış ayları geldiğinde ise ölecektir. Temel olarak Kuzey Amerika kökenlidir ancak dünyanın diğer kesimlerinde de yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Çarkıfelekin geniş, düz tabanlı bir çiçeği vardır ve 10 yapraktan oluşur. Hızlı büyüyen bir bitkidir ve her sene tekrar canlanır. Bahar veya sonbahar başlarında hava hala sıcakken dikilmesi en iyisidir. Toksisitesi türüne göre değişir ve bu nedenle küçük çocuklarınız veya evcil hayvanlarınız varsa türüne dikkat etmeniz gerekir.

Çarkıfelek Fidesinin Bakımı

Çarkıfelek tropik bir bitki gibi görünür ancak aslında her yerde yetiştirilebilir ve soğuk bölgelere bile uyar. Hatta çiçeği sarmaşık olarak pek çok yerde bulabilirsiniz ancak bu büyüme sıcak iklimlerde daha verimli olur. Passiflora adı verilen türü Kuzey ve Güney Amerika’da yetişir ancak aslında pek çok farklı alt türü daha vardır.

Çarkıfelek dayanıklı bir bitki de olsa genellikle çitler ve asmalar gibi çeşitli yapılar ile desteklenmesi gerekir. Saksıda yetiştirmesi ve kışın iç mekanlara alınması da mümkündür.

Temel olarak tam güneşten kısmi gölgeye kadar yetiştirilebilir fakat toprağın su drenajının iyi olması gerekir. Bahçe duvarı gibi koruyucu bir faktörün yanında olması daha iyidir çünkü zorlu ve rüzgarlı havalardan hasar görebilir.

Işık

Çarkıfelek sarmaşığınızı sağlıklı ve bol çiçekli tutabilmek için devamlı güneş alması gerekir veya kısmi bir gölge de olabilir. Çok sıcak iklimlerde biraz öğleden sonra gölgesi hoşuna gidecektir. Her gün genelde 4-6 saat tam güneş almak ister ancak daha soğuk iklimlerde fazlası gerekir. Eğer kışın saksıdaki çiçeği içeri alırsanız, onu ışık alan bir noktaya koyun.

Dikme ve Toprak

Çarkıfelek fidesini dikeceğiniz toprağın su drenajı iyi olmalıdır ancak zengin ve nemli olması da önemlidir. Toprağın pH değeri pek önemli değil ve nötr-asidik aralığında olabilir. Dikileceği yere biraz kompost eklemek besin takviyesi sağlayacaktır ve bitkinin dibine biraz malç eklemeniz bitkiyi fazla sulamadan nemli kalmasına yardımcı olacaktır.

Çarkıfelek çiçeğinin bahar veya sonbaharda dikimi uygundur. Korunaklı bir bölge sevdiğinden duvar kenarları uygundur. Gelişmesi için çit gibi bazı destekleyici yapılar da gerekli olabilirler. Kendi kendine tutunduğu için iple bağlamanız da gerekmez.

Su

Çarkıfelek dikildikten hemen sonra derin sulamaya ihtiyaç duyar. Bunun haricinde büyüme mevsiminde haftada bir iki sulama yeterli olacaktır.

Sıcaklık ve Nem

Çarkıfelek sıcak havayı sever ve kışın soğuktan korunması gerekebilir. Bitkinizin ölmesini önlemek için sıcaklıklar düştüğünde onu iç mekanlara alın. Rüzgardan korunaklı bir yerde olmalı çünkü güçlü rüzgarlar köklerine ve yapraklarına zarar verebilirler. Bunun haricinde bol nemi de sever.

Gübreleme

Çarkıfelek çok beslenir ve bu nedenle azot, fosfor ve potasyum bakımından eşit değerlere sahip genel amaçlı ve dengeli bir gübreden fayda görür. Bahar başında yeni filizler çıkmadan önce gübreleyin ve sonbahar başlarına kadar ayda bir gübre verin.

Çarkıfelek Fidesi Türleri

Bu bitkinin yüzlerce farklı türü vardır ve genelde renk ile görünümleri değişir. En popüler olanları şöyle:

• Passiflora caerulea: mavi çarkıfelek
• Passiflora coccinea: kırmızı çarkıfelek
• Passiflora incarnata: mor çarkıfelek
• Passiflora alata: kokulu bir türüdür

Çarkıfelek Fidesinin Budanması

Çarkıfelek büyüme sezonunda pek bakım istemez ve budanması gerekmez. Budama genel olarak ölü dalları toparlamak, sarmaşığı kontrol altında tutmak için yapılır.

Budama işini serin iklimlerde kış sonunda bahar başında yapabilirsiniz ve dibine kadar kesmeniz bile sorun olmaz. Bitki yeni filizlerden çiçek açar ve bu nedenle büyüme sezonu başlamadan budanması gerekir.

Saksılama

Pek çok kişi onu saksılarda yetişirmekten hoşlanır çünkü böylece kışın koruması daha kolay olur ve aynı zamanda kontrolsüz bir şekilde gelişimine engel olabilirsiniz.

Saksı toprağının besinler bakımından zengin olması gerekir ve saksının dibinde drenaj deliklerinin büyük olması gerekir. Toprak nemli tutulmalı ancak kökler su içinde de kalmamalı. Ayrıca saksı sulandıkça besinler aktığından saksıdaki bitkilerin daha fazla gübre ihtiyaçları olabilir.

Yaygın Hastalıklar ve Böcekler

Bölgeniz ne kadar nemli ve sıcaksa, o kadar çok böcek derdiniz olacaktır. Böcek ilaçları ile bunun önüne geçebilirsiniz.

Yapraklarda lekelenme ise genelde mantar hastalıklarından kaynaklanır. Bitkinizi mantardan kurtarmak için etkilenen yaprakları kopartın ve bitkiye biraz mantar ilacı verin. Toprağın drenajı iyi değilse kök çürümesi de yaygın görülür.

Çarkıfelek Fidesinin Yaygın Görülen Problemleri

Çarkıfelek temel olarak dertsiz bir bitkidir ancak çeşitli sebeplerden dolayı sararabilir. Saksıdaki bitkiler az sulanırlarsa veya çok soğuk olursa sararmaya, solmaya başlayabilirler.

Ayrıca topraktaki besinler yetersiz olursa da sararma olabilir. Bu yüzden bir toprak testi yaptırmak isteyebilirsiniz. Toprakta boron çok fazla olabilir veya bitkinin gelişimi için gerekli olan temel besinler olmayabilirler. İhtiyaç duyduğu besinler şöyledir:

• Demir
• Magnezyum
• Manganez
• Molibdenum
• Azot
• Potasyum
• Sülfür
• Çinko