Evde Kuşkonmaz Nasıl Yetiştirilir?

Kuşkonmaz, ilkbaharda hasat edilen çok yıllık bir bitkidir. Kuşkonmaz yıllar boyunca aynı yerde kalacağı için kuşkonmaza ihtiyaç duyduğu tüm koşulları sağlamak çok önemlidir. Kuşkonmazın olgunlaşması üç ila beş yıl gibi bir süre alabilse de bitkilerin verimli bir şekilde ürün vermeye başlamasıyla her ilkbaharda bir aydan fazla süre hasat yapabilirsiniz.

Kuşkonmaz sürgünleri henüz gençken kontakt dermatite neden olabileceği için bunlara dokunmadan önce eldiven takılması önemlidir. Yazın sonlarında dişi bitkiler insanlar için zehirli olan kırmızı renkli meyveler üretmektedir. Bitkinin yaprakları yazın sonlarında açık yeşil renkteyken sonbaharda altın rengine dönüşür. Bu çok yıllık bitkiyi ilkbaharın başlarında bitkinin kök veya rizom gövdeden yetiştirmeye başlayabilirsiniz.   

Kuşkonmazın özellikleri genel olarak şu şekildedir:

Adı: Kuşkonmaz

Botanik adı: Asparagus officinalis

Ait olduğu aile: Asparagaceae

Bitki türü: Sebze, çok yıllık

Olgunlaştığında ulaştığı boyut: Boyu 120 cm, genişliği 60 cm

Güneş ihtiyacı: Doğrudan güneş ışığını sever

Toprak isteği: Kumlu, tınlı

Toprak pH’ı: Nötr, asidik

Çiçeklenme zamanı: Yaz, sonbahar

Çiçek rengi: Sarı, yeşil

Toksisite: Meyveleri insanlar için zehirli

Kuşkonmaz Nasıl Yetiştirilir?

Kuşkonmaz sürgünleri üçüncü yıla kadar hasat etmek için yeterince büyümeyebilir. Bununla birlikte kuşkonmaz çok yıllık bir bitki olduğundan dolayı bitki için uygun ortamı önceden hazırlamanız önemlidir. Kuşkonmaz, alana ihtiyaç duyan bir bitki olduğundan dolayı bitkilerin arasında en az 30-45 cm bırakılması gerekir. Kuşkonmazlar ilk birkaç yıl fazla yayılım göstermeseler de gelişmeye başladıklarında fazla alan kaplama eğilimindedir. Hatta hem erkek hem dişi bitkilerin bulunduğu türlerin fazladan alana ihtiyaçları bulunmaktadır. Bazı türler ise bitkinin rizom gövdenin büyümesiyle yayıldığı için daha az alana ihtiyaç duymaktadır.

Bitkiler, o yılki don olayları gerçekleşmeden yaklaşık dört hafta önce yetiştirilmeye başlanabilir. Tohumdan yetiştirilen bitkilerin olgunlaşması için birkaç yıl fazladan beklemek gerekecektir. Bu nedenle kuşkonmazı rizom gövdeden yetiştirmek daha kolay olmaktadır.

Kuşkonmazı rizom gövdeden yetiştirecekseniz, bunları yerleştirmek için toprakta çukur açmalısınız. Bu çukur yaklaşık 30 cm derinliğinde ve 30 cm genişliğinde olmalıdır. Ardından kompost, gübre veya diğer organik maddelerle 45 cm’lik aralıklarla tümsekler oluşturmalısınız. Sonrasında rizom gövdeyi tümseğin üzerine yerleştirmeli ve kökleri yanlara doğru ayırmalısınız. Rizom gövdenin tepesi toprak yüzeyinin yaklaşık 15 cm altında olmalıdır. Tümseği toprakla örtmeli ve iyice sulamalısınız. Sürgünler ortaya çıkmaya başladıkça çukuru toprakla aynı hizaya gelene kadar toprakla doldurmalısınız.

Kuşkonmaz yetiştireceğiniz yeri hazırlarken topraktaki tüm yabani otları önceden temizlemeli ve kuşkonmazlar olgunlaşana kadar yabani otları temizlemeye devam etmelisiniz. Yabani otları kontrol altına almak için toprağı malçlayabilirsiniz. Kuşkonmaz topraktaki besinlerin diğer bitkiler tarafından alınmasından hoşlanmadığı için kuşkonmaz yetiştirdiğiniz toprağa başka bitkiler dikmemeye özen göstermelisiniz.

Kuşkonmaz Nasıl Bakılır?

Güneş ışığı

Kuşkonmaz doğrudan güneş ışığı görmek ister. Yeteri kadar güneş ışığı almayan bitkilerin sürgünleri ince olabilir ve bitkiler güçsüzleşebilir.

Toprak

Kuşkonmaz uzun ömürlü çok yıllık bir bitki olduğundan toprağa dikkat etmelisiniz. Kuşkonmaz için toprağa bol miktarda organik madde eklemeli ve toprak pH’ının 6,5 ila 7 arasında olduğundan emin olmalısınız. Ayrıca topraktaki yabani otları ve büyük taşları temizlemelisiniz. Toprağın iyi drene olmasını sağlayarak kuşkonmazların ıslak toprakta oturmasının önüne geçmelisiniz.

Sulama

Kuşkonmaz özellikle gençken düzenli olarak sulanmalıdır. Bu nedenle bitkilere ilk iki yıl yaz aylarında haftada birkaç kez olmak üzere sulanmalıdır. Ancak sulama sonucu toprağın ıslak olmamasına, yalnızca nemli olmasına dikkat edilmelidir. Sulama, yapraklara su püskürtülmesi şeklinde yapılabileceği gibi yağmurlama sulama sistemiyle de yapılabilir.

Sıcaklık ve nem

Kuşkonmaz, büyüme mevsimi boyunca gündüzleri 20-15 derece sıcaklığa, geceleri ise 15-20 derece sıcağa ihtiyaç duyar. İlkbaharda toprak sıcaklığının 4 dereceye ulaşmasıyla birlikte bitkiler sürgün vermeye başlar. Sürgünler büyümeye başladıktan sonra don olaylarının görülmesiyle bitkilerde hasar meydana gelebilir.

Gübreleme

Kuşkonmaz için sebze yatağı hazırlarken kompost ve organik gübrenin yanı sıra fosfat kayası kullanılmalıdır. Bu besinler, kuşkonmazların kök sisteminin güçlü olmasına yardımcı olacaktır. Toprağın zengin olması ve bitkilerin beslenmesi için her yıl kompost kullanmanız iyi olacaktır. Gübrelemeyi ilkbahar başlarında sürgünler oluşmadan önce veya sonbaharda yapraklar döküldükten sonra yapabilirsiniz.

Yeşil ve Beyaz Kuşkonmaz Arasındaki Fark Nedir?

Beyaz kuşkonmaz ve yeşil kuşkonmaz aynı bitkilerdir. Kuşkonmazı güneş ışığından mahrum bırakmak ve fotosentez yapmasını engellemek, bitkinin beyaz olmasını sağlamaktadır. Bunu yapmak için büyüyen sürgünler toprak ya da plastik tünellerle kapatılmaktadır. Hasat edilen sürgünlerde lif oluşumunu engellemek için sürgünlerin hemen soğutulmasıyla beyaz renkte, pürüzsüz ve neredeyse hiç lif içermeyen bitkiler elde edilmektedir.

Kuşkonmaz Nasıl Hasat Edilir?

Kuşkonmaz sürgünleri genelde üçüncü yıla kadar hasat edilmez. Bitkinin yerleşmek ve kök sistemleri oluşturmak için bu süreye ihtiyacı vardır. Sağlıklı kuşkonmazlar yetiştirmek için sabırlı olmak çok önemlidir.

Üçüncü yıla gelindiğinde genelde iki hafta boyunca hasat yapılabilmektedir. İlk hasattan sonra yeni sürgünlerin rahatça gelişmesine izin verilmelidir.

Dördüncü yıla gelindiğinde 12-15 cm uzunluğa gelmiş sürgünler hasat edilmelidir. Sürgünleri toprak yüzeyinin hemen üzerinde koparabilir veya bıçakla kesebilirsiniz. Bıçak kullanacaksanız dikkatli olmalı ve yüzeye çıkmamış sürgünlere zarar vermemeye özen göstermelisiniz.

Beşinci yıla gelindiğinde hasat dört ila altı hafta devam edebilmektedir. Sonraki yıllarda ise sürgünler ilkbahar boyunca topraktan çıkmaya devam edecektir. Bir ay kadar hasat yaptıktan ve havalar ısınmaya başladıktan sonra sürgünler incelmeye başlayacaktır. Bu noktada sürgünleri kesmemeli ve bitkiyi beslemek üzere besin haline gelmelerine izin vermelisiniz. Kuşkonmazlar 20-30 yıl boyunca sürgün verebilmekle birlikte bitkileri aşırı kalabalık hale gelmeleri durumunda başka bir yere transfer edebilirsiniz.

Kuşkonmaz Kışın Nasıl Bakılır?

Kuşkonmazların her yıl yeni sürgünler oluşmadan toprak yüzeyine kadar kesilmesi gerekir. Bunu ne zaman yapacağınız ise tamamen size bağlıdır. Yapraklar sararıp düştükten sonra sonbahar ya da kış aylarında sürgünleri kesebilirsiniz. Bu sayede zararlıların kış ayında bitkiye zarar vermesini engelleyebilirsiniz. Ancak kışın sürgünlerin kesilmemesi, rizom gövdeyi soğuklara karşı koruyabileceği için bunları ilkbaharda yeni sürgünler oluşmadan eskilerini kesebilirsiniz.

Kuşkonmaz Zararlıları ve Hastalıkları

Kuşkonmaz çok fazla sorunu olmayan bir bitkidir. Bununla birlikte Fosarium solgunluk hastalığı yaşlı bitkileri etkileyebileceği için bu sorunu hibrit türler kullanarak engelleyebilirsiniz. Kuşkonmazın en önemli zararlısı kuşkonmaz böceğidir. Bu nedenle ilkbaharda sürgünler çıkarken bu böceklere dikkat etmelisiniz. En çok öğleden sonra aktif olan bu böcekleri elinizle alabilir ve sabunlu su solu bir kova içine bırakabilirsiniz. Veya seyreltilmiş neem yağı kullanarak böcekleri kontrol altında tutabilirsiniz.